SKÁLD.IS

Síðasta skáldkonan sem bætist við skáldatalið 2018 og er jafnframt öftust í stafrófi þeirra sem þar eru fyrir er Þuríður Guðmundsdóttir (f. 1939). Hún hefur samið sjö ljóðabækur en nýjasta bók hennar er Konan með slöngupennann (2014), skáldverk með blandaðri tækni. Hún er öndvegis skáld en hefur verið nefnd blóm þagnarinnar í íslenskum skáldskap. Frekari upplýsingar um æviferil hennar eru vel þegnar. Landslag Dag eftir dag höfum við gengið þessa leið í gegnum okkur sjálf og þó er hún aldrei eins landslagið er alltaf að breytast dag eftir dag í gegnum okkur sjálf með gleði, eftirvœntingu eða af gömlum vana í gegnum okkur sjálf með ótta af því að landslagið er alltaf að breytast (birt í Andvar

Laufey Valdimarsdóttir (1850-1945) er landskunn fyrir framlag sitt til kvenréttinda en minna þekkt fyrir skáldskap sinn, enda er hann ekki mikill að vöxtum. Það komu þó út ljóð eftir hana á meðan hún lifði og Ólöf Nordal bjó til prentunar úrval texta sem kom út fáeinum árum eftir að hún lést. Þá rötuðu sum ljóða hennar á hljómdiska og samdi Sigfús Halldórsson lag við ljóðið sem hér birtist og heyra má upphaf þess á vefnum Hljóðsafn.is: Ljóð Mig langar svo sárt til að sjá þig, að svefninn af augum mér flýr og hverfur sem hugurinn hraður heim til þín, þar sem þú býr. – Vill hann þig fanga um vorkveldið langa og vefja að hjarta sér. Allt, sem ég þagði um og aldrei þér sagði, á hann að flytja þé

Ljóðabókin Siffon og damask kom út á árinu og er fyrsta ljóðabók Sigrúnar Ásu Sigmarsdóttur. Haft er eftir skáldkonunni í The Reykjavík Grapewine að þegar hún var á þrítugsaldri taldi hún sig þurfa að yrkja „alvarleg“ ljóð til að verða viðurkennt skáld og geta borið slíkan titil. Sigrún þakkar Partus útgáfunni fyrir að veita henni þetta tækifæri og segist hún gjarna vilja heyra frá fleiri skáldum á hennar aldri en hún er 61 árs gömul. Sigrún segist hafa orðið vör við talsverðan áhuga kvenna á hennar reki sem telja sig vera orðnar of gamlar til að gefa út ljóð sín en vonandi reynist hennar framtak þeim hvatning til að uppfylla drauma sína. Ljóðbókin Siffon og damask er númer 31 í flokki Meðgö

Orðskýringar er fyrsta ljóðabók Hildar Knútsdóttur en hún hefur áður sent frá sér skáldsögur, fyrir bæði börn og fullorðna, og hlotið bæði Fjöruverðlaunin og Íslensku bókmenntaverðlaunin. Ljóðabók Hildar er númer 33 í flokki Meðgönguljóða sem er bókaflokkur útgáfunnar Partusar helgaður nýjabruminu í íslenskri ljóðlist. Bókin lætur lítið yfir sér og geymir einungis 16 ljóð og þar af er fyrsta ljóðið, ef ljóð skyldi kalla, listi yfir orðin sem til stendur að útskýra. Listinn er einnig eini textinn sem ber titil: Orð (í stafrófsröð) Áfall Bömmer Einmanaleiki Feðraveldi Grimmd Hroki Hræsni Karlremba Klisja Minnimáttarkennd Misrétti Missir Pervert Vandræði Vonbrigði Líkt og af yfirskriftinni má r

Ljóðabókin Fræ sem frjóvga myrkrið kom út á dögunum á vegum Benedikts bókaútgáfu. Þetta er þriðja ljóðabók Evu Rúnar Snorradóttur en hún hefur áður sent frá sér bækurnar Heimsendir fylgir þér alla ævi (2013) og Tappi á himninum (2016). Ljóðabókin er tæplega 80 síður og henni er skipt upp í tvo hluta. Sá fyrri nefnist „Far til að sýna öllum heima: Föst flétta ofin úr gömlum skuggum“ og geymir hann stutta, tölusetta leikþætti. Seinni hlutinn er án titils og þar eru ljóð og örsögur í bland við stöku ljósmyndir. Nauðgun og niðurlæging Aftan á kápunni kemur fram að bókin fjalli „meðal annars um nærfatakaup í sólarlandaferðum og far til að sýna þeim heima.“ Þessi orð gefa ekki rétta mynd af efni l

Tilfinningin sem ég fékk þegar ég las bókina Amma– draumar í lit var að ég væri að einhverju leyti að lesa um mína eigin fjölskyldu. Þótt persónur væru aðrar, sem og hinir smáu drættir frásagnarþráðarins, þá eru stóru drættirnir þeir sömu og stundum var skörunin með ólíkindum. Þetta er saga ólíkra kynslóða á Íslandi, aðalpersónurnar eru tvær: Hólmfríður, sem fædd er 1930, og er amma hinnar yngri Hólmfríðar, sem er fædd 1979, og er höfundur bókarinnar. Sjálf er ég 20 árum eldri en höfundurinn en það breytir ekki því að tíðarandinn, atvikin og tilfinningarnar gjörþekki ég – og ég trúi því að það sama gildi um marga þá sem lesa þessa bók. Raddir ólíkra kynslóða Bókin hefst á því að Fríða yngri

„Hvernig byrjar maður skáldsögu?“ spyr sögumaður í upphafi fimmta kafla Ósjálfrátt og bendir þar með á einn gildasta þáttinn í frásögn bókarinnar sem eru hugleiðingar um tilurð skáldskaparins og hlutskipti þess sem velur sér skriftir að lífsstarfi. Ósjálfrátt er einum þræði þroskasaga rithöfundar og lýsir af miklu hugrekki og djúpri einlægni sköpunarþránni, skriftarþörfinni og þeirri baráttu við veruleikann sem hver höfundur þarf að heyja í leit sinni að rödd og tjáningarmáta. Ef til vill hefur skáldkonan sem hér er á ferðinni háð blóðugri baráttu en margur vegna ofurþunga arfsins sem hún burðast með í farteskinu; sjálfan nóbels(h)afann og móður sem er þekkt fyrir snilldarpistla og orðkynngi

Í HRINGSÓLI er kona að rifja upp lífshlaup sitt. En þetta er engin alíslensk æviminningabók eins og við þekkjum þær best, þar sem höfundur/sögumaður rekur lið fyrir lið það sem á daga hans hefur drifið, talið í afrekum og landvinningum. Sögukona Hringsóls skýtur sér lengst af undan upprifjuninni, en minningarnar knýja á. „Maður þurrkar ekki burt minningar með klút, búa um sig í manni líkt og hrúðurkarlar“(13). Ein minning vekur upp aðra sem vekur upp enn aðra og þannig koll af kolli, stundum án sjáanlegs samhengis í fyrstu. Það er lífsnauðsyn að rifja upp, reyna að púsla saman þó það sé sárt. Og það er ástæða fyrir þessari viðleitni sögukonu til að koma einhverri mynd á brotin. Hún er orðin

Rás 1 og menningarvefur RUV gefur landsmönnum góða jólagjöf í ár: Í Hlaðvarpi og spilara RUV verður hægt að njóta þess að hlusta á 5 íslenskar skáldsögur: HRINGSÓL eftir Álfrúnu Gunnlaugsdóttur, ÓSJÁLFRÁTT eftir Auði Jónsdóttur, ÖR eftir Auði Övu Ólafsdóttur, MÁNASTEIN eftir Sjón og SANDÁRBÓKINA eftir Gyrði Elíasson. Allt eru þetta stórkostlegar skáldsögur sem við mælum með að áhugamenn um bókmenntir láti ekki fram hjá sér fara.

Heimspekiritið Pyrrhos og Kínesas eftir Simone de Beauvoir er nú komið út í íslenskri þýðingu Móheiðar Hlífar Geirlaugsdóttur sem einnig ritar inngang. Bókin kom fyrst út árið 1944 og er hún fyrsta heimspekiverk Beauvoir. Líkt og segir á vefsíðu Hins íslenska bókmenntafélags markar Beauvoir með þessu fyrsta riti sínu ,,sérstöðu sína sem tilvistarheimspekingur og siðfræðingur með hugleiðingum um stöðu mannsins í heiminum, þrotlausa leit hans að tilgangi, grundvöll siðferðis, mannleg samskipti, tengslamyndun og einstaklingsfrelsi." Móheiður Hlíf hefur einnig fengist nokkuð við ljóðagerð en frekari upplýsingar um hana má finna í Skáldatalinu. Í Lest gærdagsins var viðtal við Móheiði Hlíf um hei

Af ljóði munt þú verða kemur á óvart. Í þessari tíundu ljóðabók Steinunnar Sigurðardóttur kveður við nýjan tón; persónulegri, sárari og jafnvel hvassari en áður. Tökum til dæmis ljóðið „Tjútt“: Við erum ekki verkamenn í víngarði drottins við erum skemmdarverkamenn eins og á veslings víngarðinum má sjá. Við erum ekki góðverkamenn í lífi og dauða við erum ósjálfráðir spillikettir. Með óvart aðferðum læðum við eitri í taugakerfi viðkvæmra svo úr verður lömun. Með óvart aðferðum gerum við börnin okkar að skaðræðisgrip eða aumingja og vorkennum sjálfum okkur fyrir vikið. Við erum ekki góðar manneskjur sem kallað er og göfugar því síður en þar erum við þó í góðum félagsskap. Og áður en var kemur G

Ásdís Ingólfsdóttir sendir frá sér tvær ljóðabækur í ár, sem eru jafnframt hennar fyrstu útgefnu skáldverk. Í vor kom ljóðabókin Ódauðleg brjóst og síðan fylgdu Eftirskjálftar á haustmánuðum. Ljóð og sögur hafa birst eftir Ásdísi áður, í tímaritum og safnritum. Þessar tvær ljóðabækur eru þó ekki alveg sjálfstæðar því fyrri bókin er jafnframt hluti þeirrar síðari, þ.e.a.s. síðari bókin hefur að geyma öll ljóð fyrri bókar, auk meira efnis. Ástæðan mun vera sú að fyrri bókinni var þröngt skorinn stakkur hjá útgáfunni Partus. Hún kom út í hinni frábæru ritröð Meðgönguljóð, sem hafði að markmiði að gefa út verk nýrra höfunda og fékk hverjum og einum þeirra reynt skáld sem ritstjóra, nokkur konar

Elísabet Kristín Jökulsdóttur heldur uppteknum hætti og gefur nýja bók rétt fyrir jólin. Ljóðabókin STJARNA Á HIMNI hefur undirtitilinn: Lítil sál sem aldrei komst til jarðar. Í bókinni yrkir Elísabet um sorgina sem fylgir fósturláti og býr eftirleiðis í hjarta lifenda og sem stjarna á himni. Hún yrkir einnig um að maður eigi ekki að æða „inní sorg annarra á skítugum / skónum og byrja að taka til“ heldur „leyfa fólki að syrgja.“ Hún yrkir hún um vanmátt orða þegar sorg og sársauki ráða völdum: Dauðinn Dauðinn hrifsar ekki bara lítið fóstur hann hrifsar til sín öll orðin tímann og þrekið skilninginn Með ljóðunum sýnir Elísabet hins vegar fram á skáldskapurinn er einmitt það afl sem býr yfir

Eftirfarandi erindi var haldið á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands 6. mars 2010, í málstofu sem bar yfirskriftina Hrunið. Það er birt hér örlítið stytt til að hvetja til umræðu um bókmenntir og gagnrýni. Margt hefur breyst á þeim 8 árum sem liðið hafa síðan erindið var flutt og meiri ástæða til bjartsýni núna en þá. Ungir höfundar eru að koma sterkt inn í íslenskt bókmenntalíf með bókmenntir af öllu tagi, þeir hafa endurnýjað form sem búið var að dæma til dauða og skapað ný. Ritdómar - sem virtust vera í dauðateygjunum - hafa lifnað - í breyttu formi - á netmiðlum. Birting þessa erindis er innlegg í umræðu um stöðu bókmennta á Íslandi í dag en ég bið lesendur að hafa í huga að margt hefur brey

Mér telst til að ekki færri en átta ný íslensk smásagnasöfn hafi komið á markað á þessu ári, sem hlýtur að sæta tíðindum. Þá má einnig nefna smásagnaflokkinn Smásögur heimsins sem hefur verið að koma út undanfarin ár – Asíubindið kom út nýverið – og fleiri þýðingar á erlendum smá- og örsögum hafa komið út á nýliðnum árum. Smásagan virðist því í sókn í íslenskum bókmenntaheimi, líkt og ljóðið, en báðum þessum tegundum skáldskapar var ítrekað spáð andláti á ofanverðri tuttugustu öld. Þrjú af hinum nýju íslensku smásagnasöfnum eru eftir konur, Ástin Texas eftir Guðrúnu Evu Mínervudóttur, Kláði eftir Fríðu Ísberg og Keisaramörgæsir eftir Þórdísi Helgadóttur. Minna má á að margir af okkar helstu

Í gærkvöldi var tilkynnt í bókmenntaþættinum Kiljunni hvaða bækur hlutu Verðlaun bóksala í ár. Þau voru ófá verkin eftir konur sem hrepptu verðlaunin. Í flokki íslenskra skáldverka vermir Ungfrú Ísland eftir Auði Övu Ólafsdóttur fyrsta sæti, Kláði eftir Fríðu Ísberg hlaut annað sæti og Þorpið eftir Ragnar Jónasson var í þriðja sæti. Í flokki ljóðabóka hlaut Sálumessa eftir Gerði Kristnýju fyrsta sætið, Smáa letrið eftir Lindu Vilhjálmsdóttur annað sætið og Því miður eftir Dag Hjartarson lenti í þriðja sætinu. Í flokki ungmennabóka var Ljónið eftir Hildi Knútsdóttur efst á lista, Rotturnar eftir Ragnheiði Eyjólfsdóttur hreppti annað sætið og Sölva saga Daníelssonar eftir Arnar Már Arngrímsson

Arnfríður (Kristín) Jónatansdóttir fæddist 19. ágúst 1923 á Akureyri en ólst upp í Reykjavík frá sex ára aldri. Hún fékkst við nýjungar í ljóðagerð á sama tíma og hin svokölluðu „atómskáld“ og gaf út ljóðabókina Þröskuldur hússins er þjöl árið 1958, á hápunkti formbyltingarinnar í íslenskri ljóðagerð. Það nægði þó ekki til að hún væri talin með í hópi atómskáldanna og nafni hennar bregður aldrei fyrir í umræðu um formbyltingarskáldin. Ljóð hennar bera þó sömu einkenni og ljóð karlkyns formbyltingarskálda, svo sem lausbeislað form, samþjöppun í máli og frjálsleg og óheft tengsl myndmáls. Arnfríður var á unglingsaldri þegar hún fór að fást við skáldskap og 22ja ára birti hún ljóðið „Barn vildi

GUÐRÚN Hannesdóttir kom fyrst fram á sjónarsvið bókmennta sem myndlistarmaður. Það var með bókunum Gamlar vísur handa nýjum börnum (1994) og Fleiri gamlar vísur handa nýjum börnum (1995) þar sem hún myndskreytti valdar íslenskar vísur á einstaklega smekklegan og fallegan hátt. Á næstu árum bættust við sjö bækur ætlaðar börnum þar sem Guðrún myndskreytti sögur eftir sjálfa sig og aðra og hlaut hún ýmis verðlaun og viðurkenningar fyrir framlag sitt til barnamenningar. Árið 2007 hlaut Guðrún Ljóðstaf Jóns úr Vör fyrir ljóðið „Offors“ sem dregur upp frumlega og afar skemmtilega mynd af rabbarbara. Síðan þá hefur hún verið iðin við (ljóða)kolann og sent frá sér sjö ljóðabækur: Fléttur (2007), Sta

Þann 6. desember síðastliðinn kom Hnotubrjóturinn og músakóngurinn í fyrsta sinn út í íslenskri þýðingu. Höfundur verksins er E. T. A. Hoffmann (1776–1822), einn aðalhöfundur rómantísku stefnunnar, en Hulda Vigdísardóttir þýddi verkið úr frumtexta hans á þýsku. Ævintýrið birtist fyrst á prenti í Berlín fyrir meira en tvö hundruð árum en er afar nýstárlegt og óhefðbundið fyrir sinn tíma. Það er skrifað fyrir börn en höfðar þó jafnt til fullorðinna og barna.​​ Sagan er á vissan hátt ákveðið tímamótaverk í bókmenntasögunni þar sem það er með elstu rómantísku ævintýrunum og hefur haft mótandi áhrif á marga seinni tíma listamenn. Bókin er 140 blaðsíður og prentuð á Íslandi í Ísafoldarprentsmiðju

Viðhorfið til barna- og unglingabóka Nokkuð hefur verið rætt um gildi barnabókmennta og áhrif þeirra á unga lesendur. Þar ber hæst umfjöllun um bók Birgittu Haukdal og sú staðalímynd sem dregin er upp í Lára fer til læknis. Í því samhengi hefur ennfremur verið fjallað um almennt viðhorf til barna- og unglingabókmennta og bent meðal annars og réttilega á að þessum bókaflokki sé gert mun lægra undir höfði heldur en þeim sem ætlaður er fullorðnum. Benda má til dæmis á grein Margrétar Tryggvadóttur, Vælt yfir barnabók, en þar tíundar hún meðal annars mikilvægi barnabókmennta: „Ábyrgð þess sem fær að tala við börn milli­liða­laust – kenna þeim, sýna þeim, fræða þau, kæta þau og græta, er mik­il.