SKÁLD.IS

Við Ingveldur Thorarensen hittumst á kaffihúsi í miðbænum á einum af þessum fallegu (og sjaldséðu) sólardögum í sumar. Eftir að hafa dásamað og mært blessuðu sólina bið ég Ingveldi að segja aðeins frá sér og sínum högum. Að hennar sögn er hún fyrst og fremst fjögurra barna móðir, eiginkona og ekki hvað síst amma sem henni finnst eitt skemmtilegasta hlutverkið. Ömmustelpan hefur algerlega brætt okkar konu, eins og smjör á pönnu, og Ingveldur ljómar þegar hún talar um Úu. Framan af lífinu var nóg að gera í barnauppeldinu og allskyns vinnu og það fór lítið fyrir námi þó að löngunin hafi verið til staðar. Ingveldur bætti úr því um leið og hægðist um; hún fór í kvöldskóla upp úr þrítugu og náði s

Álfrún Gunnlaugsdóttir er höfundur bókar vikunnar á rás eitt. Álfrún vann mikla heimildavinnu áður en hún hóf að skrifa Yfir Ebrofljótið og hér má heyra viðtal við hana þar sem hún segir frá þeirri vegferð. Einnig má heyra Álfrúnu lesa tvö brot úr texta bókarinnar, upphafi sögunnar annars vegar og síðan þar sem segir frá upphafi átakanna við Ebro. Mynd: Forlagið

Það var fullt út að dyrum á Jakobínuvöku í Iðnó síðastliðinn laugardag. Vakan var til heiðurs Jakobínu Sigurðardóttur skáldkonu þar sem hundrað ár eru liðin frá fæðingu hennar. Dagskráin samanstóð af fróðlegum erindum um skáldkonuna í bland við tónlist og upplestur úr verkum hennar. Tvær dætur Jakobínu tóku þátt í dagskránni, ásamt fleiri ættingjum; Sigrún Huld Þorgrímsdóttir stýrði vökunni og Sigríður K. Þorgrímsdóttir sagnfræðingur hélt erindi en hún er með bók í smíðum um móður sína sem byggir á bréfasafni hennar. Helga Kress steig einnig á stokk og hélt fróðlegt erindi um uppreisn kvenna og samskipti kynjanna í sögum Jakobínu. Þá flutti Ástráður Eysteinsson erindi um verk skáldkonunnar o

Rán er fimmta skáldsaga Álfrúnar Gunnlaugsdóttur (2008). Líkt og í fyrri bókum hennar er framvindan öðrum þræði tengd pælingum um frelsi , mannréttindi, frið og lýðræði. Í bakgrunni sögunnar er spænska borgarastyrjöldin sem geisaði á fjórða áratug síðustu aldar, greint er frá grimmilegum örlögum baráttumannsins Julián Grimau (90) og misjöfnu hlutskipti uppreisnarmannanna Eloy kráareiganda og vinar hans, Diego. Líkneskjan Rán er eldri kona, búsett í Sviss, hlutlausu landi velmegunar og auðsældar. Á leið sinni til Íslands dvelur hún örstutt í Barselónu en hún var þar námsmaður á valdatíma Francos. Stúdentaóeirðir, handtökur og pyntingar voru þá daglegt brauð. Um leið og hún rifjar upp gamla tí

Persónur Fórnarleika eftir Álfrúnu Gunnlaugsdóttur (2016) hafa allar vonda stöðu í lífsins tafli. Ógæfa fjölskyldunnar viðhelst mann fram af manni, vegna skapgerðarbresta, bælingar eða misskilinna fórna. Rithöfundurinn og friðarsinninn Magni Ríkharðs- og Regínuson hyggst rekja harmsögu ættar sinnar og skrifa það sem hann kallar hina „óskálduðu skáldsögu“ með því að nota upptökur á snældum sem móðir hans lét eftir sig. Það reynist þó flóknara en hann hélt: „Þó að persónur í lífinu og persónur í skáldskap eigi það sammerkt að rekast hver á aðra og ef til vill kynnast, miðast sú tilviljun í skáldskapnum að settu marki. Skáldsaga stefnir ævinlega í átt að tilteknum endalokum. Samverkanin milli p

Það er vert að vekja athygli á afar spennandi dagskrá um Jakobínu Sigurðardóttur í tilefni af því að hundrað ár eru liðin frá fæðingu hennar. Jakobínuvakan verður á laugardaginn í Iðnó og hefst kl. 15. Dagskráin geymir erindi um Jakobínu, upplestur og tónlistarflutning við ljóð hennar; Ástráður Eysteinsson, Helga Kress, Sigríður K. Þorgrímsdóttir, Jóna Kristjana Hólmgeirsdóttir og Karitas Hrundar Pálsdóttir flytja erindi um skáldkonuna; Guðni Kolbeinsson, Hilmir Snær Guðnason og Guðný Sigurðardóttir sjá um upplestur úr verkum Jakobínu og Margrét Hrafnsdóttir, Gissur Páll Gissurarson og Guðrún Dalía Salómonsdóttir flytja lög við ljóð Jakobínu, eftir Ingibjörgu Azima. Rithöfundasamband Íslands

Ljóð vikunnar að þessu sinni er eftir Steinunni Sigurðardóttur og birtist í ljóðabókinni Þar og þá árið 1971. Konan í þokunni Þar villtist konan í þokunni afþví hún áfram gekk en átti að vera kjur. Aumingja konan í þokunni allt sá hún vitlaust og ekkert rétt. Svo settist hún niður eftir þrjú ár í þokunni og áði um stund. Þegar dagur rann þá varð hún að steini konan í þokunni afþví hún hafi áfram gengið en átti að vera kjur. Myndin er sótt á vefsíðuna www.dfs.is

Magnea J. Matthíasdóttir (f. 1953) er mikilvirkur þýðandi og rithöfundur. Fyrsta bók hennar var ljóðabókin Kopar (1976). Frægar eru skáldsögur hennar, Hægara pælt en kýlt (endurútg. 2013), Göturæsiskandídatar og Sætir strákar, sem út komu á árunum 1978-1981. Frá árinu 1976 til vorra daga hefur Magnea þýtt hátt á sjöunda tug bóka og birt greinar og ljóð í tímaritum og á vefmiðlum. Aðspurð af hverju hún hafi hætt að skrifa skáldverk, segir hún: „Lífið og hversdagurinn tóku í taumana,“ segir Magnea. „Maður verður að sjá fyrir sér og sínum, ég fór að lesa prófarkir, þýða bækur og gera allt mögulegt. Ég er reyndar alltaf að skrifa en svo er spurning hvort ég vilji endilega sýna það. Ég á óklárað

Sigrún Pálsdóttir (1967) bætist í skáldatalið. Hún hefur sent frá sér þrjár bækur. Fyrstu tvær eru byggðar á sannsögulegum heimildum en sú þriðja er skáldsaga. Tvær greinar um verk Sigrúnar birtast í dag á vefnum, um ferðasögu Sigrúnar og Friðgeirs (2013) og Kompu (2016).

Það er ögrandi að lesa skáldskap sem reynir á þolrifin. Þegar formið er úthugsað, leikið er með sjónarhorn, tíma og framvindu og innihald og form mynda listræna heild með ýmsum túlkunarmöguleikum. Í Kompu Sigrúnar Pálsdóttur (2016) er þetta allt listavel gert. Gersemar eins og gömul handrit (sem hér á landi eru flest læst niðri meðan Hús íslenskra fræða er aðeins hola á Melunum), eru efni í heillandi og fræðilegar rannsóknir sem segja okkur margt um fortíð okkar og menningararf. Aðalpersónan í Kompu, ung kona í doktorsnámi, hefur brotlent harkalega eftir áralanga vinnutörn við gamalt handrit sem hún taldi varpa nýju ljósi á veraldarsöguna. Þegar kenning hennar gengur ekki lengur upp, brotnar

“Hvernig drukknar maður með börnum sínum?” Þessi setning úr Ferðasögu Sigrúnar og Friðgeirs eftir Sigrúnu Pálsdóttur sagnfræðing hefur ómað í höfði mér síðan ég lauk við bókina. Flestar ferðasögur hefjast á brottför að heiman, ævintýrum og sigrum og loks farsælli heimkomu en hér er því ekki að heilsa. Þau hjónakornin fara ung til Bandaríkjanna til náms í læknisfræði í heimstyrjöldinni síðari. Það er ekki auðvelt en allt gengur þeim í haginn enda harðduglegt og metnaðarfullt fólk með brennandi áhuga á að bæta heiminn. En grimm örlög bíða þeirra og það hefur mikil áhrif á mann að vita að þau munu farast ásamt þremur börnum sínum með Goðafossi sem var sökkt af þýskum kafbáti rétt fyrir stríðslo

Stúlka úr Svarfaðardal, Filippía S. Kristjánsdóttir, tók sér skáldanafnið Hugrún og skrifaði fjölda bóka fyrir börn og fullorðna um ævina. Hún lést í hárri elli í Reykjavík 1996. Sonur hennar, Helgi Þ. Valdimarsson læknir, lést sl. mánudag, eiginmaður Guðrúnar Agnarsdóttur, læknis og þingkonu. Hugrún bætist nú í sístækkandi skáldatalið.

Þórunn Elfa Magnúsdóttir er skáld vikunnar. Sögur hennar hafa ekki farið hátt í seinni tíð en hún var afkastamikill höfundur og skrifaði m.a. fyrstu Reykjavíkursögurnar, Dætur Reykjavíkur, á árunum 1933-1938, rétt rúmlega tvítug. Bókútgáfan Sæmundur stóð þó að endurútgáfu á skáldsögunni Líf annarra fyrir tveimur árum síðan, sem er vel. Bókin er í fallegu broti og geymir prýðilegan eftirmála sem Oddný Eir Ævarsdóttir rithöfundar ritar. Vonandi verða fleiri verk endurútgefin eftir Þórunni Elfu áður en langt um líður. Myndin er sótt á Facebook-síðu skáldsögunnar Líf annarra